Home - Activiteiten - Biografie - Militaire loopbaan
Foto's - Video's - Documenten - Linken - FR
Biografie van Félix Bastin
Chapitre VI :La mort du major Félix Bastin
C’est le 4 novembre 1917 que Félix Bastin tombe au Boyau de la Mort.
Er bestaan verschillende versies over de omstandigheden van zijn heroïsche dood, en dat is niet verwonderlijk, want er waren op dat moment nauwelijks getuigen van de intensieve bombardementen die zijn dood veroorzaakten.
Sommigen denken dat hij omkwam toen hij bij de gewonde aankwam die hij zelf had geamputeerd, met beide benen bekneld onder een betonblok; anderen denken dat hij tijdens de operatie die in het open veld plaatsvond en niet in de beschutting van de loopgraven, dodelijk werd getroffen. Deze versie is aannemelijker, omdat bewezen is dat de gewonde werd geamputeerd en gered. Zou hij al de meest delicate fase hebben kunnen uitvoeren of zou deze operatie door een andere arts kunnen zijn uitgevoerd, terwijl majoor Bastin bekend stond als een groot chirurg?
Hoe dan ook, het staat vast dat zijn aanwezigheid aan het bed van de gewonde niet het gevolg was van een voorschrift of een ontvangen bevel, maar het resultaat was van zijn eigen initiatief.
Hij was van mening dat, gezien de ernst van de zeer delicate operatie, een arts die dichter bij de gewonde stond en die de operatie moest uitvoeren, niet voldoende ervaring had. Dr. Félix Bastin, die zich bewust was van zijn specialisatie als chirurg, vond dat hij de plicht had om de operatie zelf uit te voeren.
De omstandigheden van zijn dood werden beschreven in de toespraak die kolonel Bya, directeur van het militair hospitaal van Namen, hield ter gelegenheid van de onthulling van de gedenkplaat ter nagedachtenis aan de heroïsche dood van dokter Bastin.
Dit monument stond aanvankelijk bij het militair hospitaal van Salzinnes (Namen). Toen dit hospitaal buiten gebruik werd gesteld en werd afgebroken, werd het overgebracht naar het medisch centrum van Belgrado. Sindsdien staat het in het Centre Médical Opérationnel 7 in Marche-en-Famenne.
De details in deze biografie getuigen ervan dat kolonel Bya zich had omringd met getuigenissen van officieren uit die tijd en bovendien toegang had tot de archieven van het leger.
Op 4 november 1917 voerde hij het bevel in het gebied van Dixmude, het punt van Oude Barrel onder zijn hoede toen hem werd gemeld dat een schuilplaats was ingestort onder het vuur van vijandelijke granaatwerpers en dat een ongelukkige soldaat, wiens benen onder het gewelf van deze schuilplaats waren verpletterd, alleen uit zijn kritieke positie kon worden bevrijd door amputatie van beide ledematen."
Bastin, die deze missie aan een van zijn assistenten had kunnen toevertrouwen, aarzelde niet om er persoonlijk heen te gaan. Zich bewust van de geringe kans die hij nog had om zijn doel veilig te bereiken, begaf hij zich in de toegangsgangen, te midden van de inslagen van vijandelijke projectielen, en kort daarna viel hij dodelijk gewond neer."
« Dat is de sublieme daad die we hier herdenken . Deze inscriptie, die de tand des tijds zal doorstaan, zal ons en onze nakomelingen daar voortdurend aan herinneren.
“Mogen we hieruit een voorbeeld van toewijding en zelfopoffering putten voor het geval dat oorlog, die plaag uit een ander tijdperk, ons opnieuw wordt opgelegd door de blindheid van naties.”
Op de plaats waar hij sneuvelde, namelijk op de bunker waar de ongelukkige soldaat door beton werd verpletterd, werd een herdenkingsplaat in de loopgraaf zelf aangebracht ter nagedachtenis aan de moed van majoor Félix Bastin.
Het was via een krant, de “Nieuwe Rotterdamsche courant”, die op 6 november, twee dagen na zijn dood, in Nederland verscheen, dat Berthe Lespineux, zijn echtgenote, het overlijden van haar man vernam, zoals beschreven in een artikel dat we hieronder weergeven; zelfs de journalist van een land dat tijdens de Eerste Wereldoorlog neutraal was gebleven, kon ze het nauwelijks geloven, omdat de voornaam in het artikel ontbrak.
Onze correspondent te le Havre meldt:
In de omstreken van Caeskerke, tegenover Diksmuide
kwamen Duitsche projectielen een schuilplaats
der onzen te vernietigen, een blok beton kwam op
een infouterist terecht, wiens beenen er door verpletterd
werden. Het was onmogelijk den ongelukkigs te
bevrijden, hij moest, ter plaatse geopereerd worden.
Beide beenen moesten afgezet worden.
Per telefoon werd een dokter ontboden dr. Titz
kwam, vergezeld door een verpleger en woldra
gevolgd door Bastin, den regimentsdokter. Zij haastten
zich naar de verbindingsloopgraaf, waar dr. Bastin
door een vijandelijk projectiel op slag gedood werdt
Dr. Titz constateert zijn dood en haast zich vervolgens
naar den verpletterden man, wien hij beide beenen
afzet, waarna do ongelukkige word weggevoerd.
Ze werd pas op 14 december 1917, dus 40 dagen na zijn dood, officieel op de hoogte gebracht van het overlijden van haar echtgenoot door de militaire aalmoezenier, Jos Van Winckel.
De Legerbode
De Legerbode was de krant bestemd voor de belgische strijdkrachten. In de editie van 8 november 1917 werd het verhaal over sneuvelen van Félix Bastin verteld.
Klik op het beeld voor de PDF versie
De Legerbode
(Van ooggetuige.)
De artillerie blijft zeer bedrijvig op bet Belgisch front. Haar demoleervuur wordt onophoudelijk, zeer goed volgebouden, voortgezet. De Duitschers antwoorden geweldig. Ook zijn de verliezen talrijker dan naar gewoonte. Iederen dag herbaalt zich, in de vrije dorpen van Vlaanderen, het roerende en tragische tafereel van den lijkstoet van Franscbe en Belgische soldaten die men naar de laatste rustplaats brengt.
Met het driekleurig vaandel bedekt, worden de kisten gedragen door hun makkers in het lijden en het strijden. Officieren en wapenbroeders begeleiden het stoffelijk overschot, terwijl de klaroenoen den langzamen reglementairen marsch blazen. Soms volgt achter de mannen in khaki of in hemelsblauw, uit wier onverstoorbaar gelaat nochtans eene onzeggelijke droefheid plenst, een groep zwart gekleede vrouwen en grijzaards, die luide snikken : Het zijn de verwanten van den held die voor het vaderland gevallen is.
Aldus worden er iederen dag, in onze rouwende, dorpen, Belgische en Fransche soldaLen naar hunne laatste rustplaats gebracht. Zij rusten in dezen Vlaamscben grond dien zij zoo dapper verdedigd bebben. Vereenigd in de dood, zooals zij vereenigd waren in den roemvollen en doodelijken strijd.
**
In dezen strijd van alle oogenblikken, die van de mannen even veel koelbloedigheid als stoïeke dapperbeid vereischt, een strijd die dikwijls glansloos is en waarin wilskracht en geestdrift niet recht gehouden worden door de prikkellng van den aanval en van den onstuimigen stormloop, telt men dagelijks overvloedigc voorbeelen van heldhaftige zelfopoffering. Men zou ze allen niet kunnen aanbalen.
Ziehier een dat van gisteren dagteekent. In de omstreken van Caeskerke tegenover Dixmuiden, hebben Duitsche projektielen zoo juist een onzer dekkingen vernield. Een betonblok is op een infanterist neergekomen ; hij heeft de beide beenen onder de zware massa verpletterd en lijdt een ware martelie. Het is onmogelijk hem los te maken ; er blijrt, om de redding te beproeven, niets anders over dan ter plaats zelf, zoo spoedig mogelijk, de beide beenen af te zetten.
Men beeft de geneesheer per telefoon geroepen. Onmiddellijk komt dokter Titz, vergezeld van een ziekenverpleger, toegesneld. De regimentsgeneesheer, Bastin volgt hem, van zijn ordonnans vergezeld. Gehoorzamende aan den dringenden ambtplicht, slechts naar hun geweten luisterend, spoeden zij zich voort onder het bombardement dat geweldig razen blijft, langs de verbindingsloopgraven, die onder een regen van ijzer en vuur schijnl te wankelen.
Plots treffen de scherven van een torpedo, dokter Bastin aan schouder en hals. Hij wordt op den slag gedood. Dokter Titz buigt zich over hem neer stelt de dood vast, maakt een wauhopig gebaar, dan haast hij zich sneller naar den bedolven man, wiens leven hij in handen heeft.
In de ingestorte dekking, waarrond de granaten blijven neerkomen, wacht de gewonde, het gelaat door de pijn vertrokken, maar bewonderenswaardig van moed. Dokter Titz nadert, zet de beencn af die slechts een massa bloedend vleesch zijn. Als de operatie geëindigd is, draagt men den gewonde weg door de gebomhardeerde loopgraven en verbindingsgangen.
En, terwijl de dood rondom hem blijft razen, brengt dokter Titz den gewonde, die hij op eigen doodsgevaar het leven heeft gered, tot aan het gasthuis.
Is deze daad van verheven zelfopoffering niet van antieke scboonheid ?
Vervolg: Hoofdstuk VII: De erkenning van België voor zijn helden